Działanie optycznych czujek dymu oparte jest na zasadzie pomiaru światła rozproszonego przez powstały w początkowej fazie pożaru dymu. Proces pomiaru odbywa się w zakresie podczerwieni. Tego typu czujki bardzo dobrze rozpoznają pożary w początkowej ich fazie, czyli rozpoczynające się od tlenia materiału i wydzielania się niewidzialnego dla człowieka dymu.

Niestety czujki optyczne, podobnie jak czujki jonizacyjne są czujkami punktowymi, czyli działają jedynie w ograniczonym zasięgu.